logo-100-white

Μαρία-Ελένη Κοσμίδου

Καθηγήτρια

Γνωστικό Αντικείμενο: Νευροψυχολογική Αξιολόγηση

  • 421Γ, Νέο Κτίριο Φιλοσοφικής Σχολής

Η Μαίρη Κοσμίδου σπούδασε στις ΗΠΑ και πήρε το διδακτορικό από πρόγραμμα κλινικής ψυχολογίας το 1991 με θέμα διατριβής στο αντικείμενο της νευροψυχολογίας. Εργάστηκε ως ερευνήτρια στο National Institute of Mental Health (NIMH) από το 1992-1997, όπου έκανε έρευνα στον χώρο της ψυχοφυσιολογίας και νευροψυχολογίας με κλινικούς πληθυσμούς. Παράλληλα, εργάστηκε και ιδιωτικά ως κλινική ψυχολόγος και νευροψυχολόγος. Το 1999 ανέλαβε ως μέλος ΔΕΠ στο Τμήμα Ψυχολογίας του ΑΠΘ. Διδάσκει μαθήματα νευροψυχολογίας και εποπτεύει την κλινική πρακτική και έρευνα των φοιτητών. Έχει διοργανώσει ελληνικά και διεθνή συνέδρια και καλοκαιρινά μαθήματα, υπήρξε πρόεδρος του ΔΣ της Ελληνικής Νευροψυχολογικής Εταιρείας και μέλος του ΔΣ της Ψυχολογικής Εταιρείας Βορείου Ελλάδος, είναι κριτής ερευνητικών προγραμμάτων και στη συντακτική επιτροπή επιστημονικών περιοδικών, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχει δημοσιεύσει 4 βιβλία, 22 κεφάλαια σε βιβλία, και περισσότερο από 200 επιστημονικές εργασίες και έχει επιμεληθεί τη μετάφραση στα ελληνικά 7 επιστημονικών βιβλίων. Η έρευνά της έχει λάβει χρηματοδότηση από ελληνικούς και διεθνείς φορείς και έχει βραβευτεί 12 φορές σε συνέδρια. Τέλος, εκπροσωπεί την Ελλάδα (μέσω του Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων) ως μέλος της Standing Committee for Clinical Neuropsychology της European Federation of Psychologists’ Associations και είναι εκλεγμένη πρόεδρος (president-elect) της International Neuropsychological Society.

Τα ερευνητικά μου ενδιαφέροντα συμπεριλαμβάνουν την παθοφυσιολογία νευρολογικών και ψυχιατρικών διαταραχών μέσω της διερεύνησης των γνωστικών μηχανισμών που δυσλειτουργούν και αποσαφήνιση της πιθανής αιτιοπαθογένειας, τα πρώιμα σημεία και τους προστατευτικούς παράγοντες για την εκδήλωση άνοιας (Μεσογειακή δίαιτα, κοινωνική και φυσική δραστηριότητα), θέματα κλινικής νευροψυχολογικής εκτίμησης (δημιουργία πολιτισμικά κατάλληλων νευροψυχολογικών δοκιμασιών και κανονιστικών δεδομένων για τον ελληνικό πληθυσμό) τις γνωστικές διαστάσεις του αναλφαβητισμού και προεκτάσεις για α) την έγκυρη κλινική νευροψυχολογική εξέταση και β) τις επιρροές του εγγραμματισμού στη λειτουργία του εγκεφάλου και την κοινωνική νόηση σε ψυχιατρικές και νευρολογικές διαταραχές.

Λέξεις κλειδιά: άνοια, νευροψυχολογική εκτίμηση, αναλφαβητισμός, κοινωνική νόηση, μετεγχειρητική γνωστική εξασθένηση, διαταραχή προσοχής και οδήγηση, επάρκεια κλινικών νευροψυχολόγων

Προπτυχιακά:

 

Μεταπτυχιακά:

  • Νευροψυχολογική Εκτίμηση
  • Βασικές Αρχές και Πρακτικές στην Ψυχολογική Εκτίμηση
  • Εποπτεία πρακτικής άσκησης

2025

  1. Alexopoulos, P., Bountoulis, C., Katirtzoglou, E., Kosmidis, M. H., Siarkos, K., Yannakoulia, M., Dardiotis, E., Skondra, M., Hadjigeorgiou, G., Perneczky, R., Sakka, P., Georgiou, E. Z., Charalampopoulou, Μ., Felemegkas, P., Leroi, I., Batsidis, A., Perna, L., Politis, A., Scarmeas, N., & Economou, P. (2025). The potential of depressive symptoms to identify cognitive impairment in ageing. European Journal of Ageing, 22(1):7. doi: 10.1007/s10433-025-00837-1.
  2. Bairami, S., Scarmeas, N., Yannakoulia, M., Dardiotis, E., Sakka, P., Hadjigeorgiou, G., & Kosmidis, M. H. (2025). Can sleep predict conversion to Mild Cognitive Impairment and dementia? Results from the Hellenic Longitudinal Investigation of Aging and Diet Study. Alzheimer Disease & Associated Disorders. doi: 10.1097/WAD.0000000000000661.
  3. Bracher-Smith, M., Melograna, F., Ulm, B., Bellenguez, C., … Kosmidis, M. H., … Sachdev, P., Mather, K., Arfan Ikram, M. (2025). Machine learning in Alzheimer’s disease genetics. Nature Communication, 16(1):6726. doi: 10.1038/s41467-025-61650-z.
  4. Charisis, S., Mourtzi, N., Scott, M. R., Ntanasi, E., Mamalaki, E., Hatzimanolis, A., Ramirez, A., Lambert, J-C, Yannakoulia, M., Kosmidis, M. H., Dardiotis, E., Hadjigeorgiou, G., Sakka, P., Satizabal, C. L., Beiser, A., Yang, Q., Georgakis, M. K., Seshadri, S., & Scarmeas, N. (2025). Genetic predisposition to high circulating levels of interleukin 6 and risk for Alzheimer’s disease: Discovery and replication. The Journal of Prevention of Alzheimer’s Disease.
  5. Chatzispyrellis, S., Fragopoulou, E., Mamalaki, E., Ntanasi, E., Maraki, M. I., Charisis, S., Mourtzinos, I., Kosmidis, M. H., Dardiotis, E., Hadjigeorgiou, G. M., Sakka, P., Gu, Y., Scarmeas, N., & Yannakoulia, M. (2025). Polyphenol intake and risk of dementia and cognitive decline in older adults: Principal component analysis approach. The Journal of Nutrition. https://doi.org/10.1016/j.tjnut.2025.05.047
  6. Dimitriadou, M., Scarmeas, N., Giannakoulia, M., Dardiotis, E., Sakka, P., Hadjigeorgiou, G. M., & Kosmidis, M. H. (2025). Assessing mental flexibility in the older population with low levels of education. Clinical Neuropsychologist. 2025 Apr 11:1-17. doi: 10.1080/13854046.2025.2490124
  7. Gousia, S., Patrikelis, P., Messinis, L., Kosmidis, M. H., & Kimiskidis, V. (2025). Psychogenic non-epileptic seizures and the role of the right hemisphere. Epilepsy & Behavior, 170:110465. doi: 10.1016/j.yebeh.2025.110465.
  8. Koutsimani, P., Tsapanou, A., Yannakoulia, M., Sakka, P., Hadjigeorgiou, G. M., Dardiotis, E., Scarmeas, N., & Kosmidis, M. H. (2025). Sleep pattern trajectories and incident Mild Cognitive Impairment and dementia: results from the HELIAD study. Clinical Gerontologist. doi: 10.1080/07317115.2025.2537696
  9. Liampas, I., Siokas, V., Mourtzi, N., Charisis, S., Sampatakakis, S. N., Foukarakis, I., Hatzimanolis, A., Ramirez, A., Lambert, J. C., Yannakoulia, M., Kosmidis, M. H., Dardiotis, E., Hadjigeorgiou, G. M., Sakka, P., Rouskas, K., & Scarmeas, N. (2025). Genetic predisposition to hippocampal atrophy and risk of amnestic Mild Cognitive Impairment and Alzheimer’s Dementia. Geriatrics (Basel). 2025 Jan 16;10(1):14. doi: 10.3390/geriatrics10010014
  10. Mourtzi, N., Charisis, S., Ntanasi, E., Hatzimanolis, A., Ramirez, A., Sampatakakis, S. N., Yannakoulia, M., Kosmidis, M. H., Dardiotis, E., Hadjigeorgiou, G., Sakka, P., Mamalaki, E., Papandreou, C., Georgakis, M. K., & Scarmeas, N. (2025). Longitudinal Association of a Polygenic Risk Score for Plasma T-Tau With Incident Alzheimer Dementia and Mild Cognitive Impairment. Neurology, 105(9):e213904. doi: 10.1212/WNL.0000000000213904.
  11. Moza, S., Scarmeas, N., Yannakoulia, M., Dardiotis, E., Hadjigeorgiou, G. M., Sakka, P., & Kosmidis, M. H. (in press, 2025). Association between childhood war exposure and late-life cognition and late-life incident MCI and dementia. Journal of the International Neuropsychological Society.
  12. Moza, S., Scarmeas, N., Yannakoulia, M., Dardiotis, E., Hadjigeorgiou, G. M., Sakka, P. & Kosmidis, M. H. (2025). Critical menarche age for late-life dementia and the role of education and socioeconomic status. Aging, Neuropsychology, and Cognition, 32(2), 307–325. https://doi.org/10.1080/13825585.2024.2386314
  13. Nicolas, A., Sherva, R., Grenier-Boley, B., … Kosmidis, M. H., … Gim, J., Logue, M.,  & Lambert, J.-C. (2025). Transferability of European-derived Alzheimer’s disease polygenic risk scores across multiancestry populations. Nature Genetics, 57(7), 1598-1610. doi: 10.1038/s41588-025-02227-w
  14. Panagea, E., Messinis, L., Patrikelis, P., Malefaki, S., Petri, M.C., Nasios, G., Liontos, A., Biros, D., Kosmidis, M.H., & Milionis, H. (2025). Persistent neuropsychological deficits in recovered COVID-19 patients: correlations with disease biomarkers. Applied Neuropsychology: Adult. 2025 May 12:1-13. doi: 10.1080/23279095.2025.2502871
  15. Panagea, E., Messinis, L., Petri, M. C., Liampas, I., Anyfantis, E., Nasios, G., Patrikelis, P., & Kosmidis, M. H. (2025). Neurocognitive impairment in Long-COVID: A systematic review. Archive of Clinical Neuropsychology. 40(1), 125-149. doi: 10.1093/arclin/acae042
  16. Petri, M. C., Messinis, L., Patrikelis, P., Nasios, G., Dimitriou, N., Nousia, A., & Kosmidis, M. H. (2025). Feasibility and clinical effectiveness of computer-based cognitive rehabilitation in illiterate and low-educated individuals with Mild Cognitive Impairment: Preliminary data. Archives of Clinical Neuropsychology, 40, 382-393. https://doi.org/10.1093/arclin/acae078
  17. Sampatakakis, S. N., Mourtzi, N., Charisis, S., Mamalaki, E., Ntanasi, E., Hatzimanolis, A., Ramirez, A., Lambert, J. C., Yannakoulia, M., Kosmidis, M. H., Dardiotis, E., Hadjigeorgiou, G., Megalou, M., Sakka, P., & Scarmeas, N. (2025). Walking time and genetic predisposition for Alzheimer’s disease: Results from the HELIAD study. Clinical Neuropsychology, 39(1), 83–99. doi: 10.1080/13854046.2024.2344869.
  18. Samtani, S., Mahalingam, G., Ben Chun Pham Lam; Lipnicki, D. M., Numbers, K., Maria Fernanda Lima-Costa; Blay, S. L., Castro Costa, E., Xiao, S., Reidel-Heller, S., Röhr, S., Pabst, A., Scarmeas, N., Yannakoulia, M., Kosmidis, M. H., Krishna, M., Kumaran, K., Shahar, S., Tze Pin Ng; Ho, R., Kim, K.-W., Skoog, I., Najar, J., Rydberg Sterner, T., Ganguli, M., Ho Chang, C.-C., Hughes, T. F., Perminder S., Sachdev, S., & Brodaty, H. (2025). Emotional and instrumental social support and older adults’ depressive symptoms: Collaborative meta-analysis of 11 population-based studies of ageing. American Journal of Epidemiology, 194(10), 3041-3049. doi: 10.1093/aje/kwaf137.

 

2024

  1. Arampatzi, X., Margioti, E., Messinis, L., Yannakoulia, M., Hadjigeorgiou, G. M., Dardiotis, E., Sakka, P., Scarmeas, N., & Kosmidis, M. H. (2024). Development of robust normative data for the neuropsychological assessment of Greek older adults. Journal of the International Neuropsychological Society. 1-9. doi:10.1017/S1355617723011499
  2. Georgiou, E.-Z., Politis, A., Kosmidis, M. H., Yannakoulia, M., Efthimios Dardiotis, E., Hadjigeorgiou, G., Sakka, P., Scarmeas, N., Economou, P., & Alexopoulos, P. (2024). Depressive symptoms in the entire spectrum of cognitive aging in Greece: Evidence from the Hellenic Longitudinal Investigation of Aging and Diet (HELIAD). International Journal of Psychiatry in Clinical Practice, 28(1), 27-34. doi: 10.1080/13651501.2023.2296889.
  3. Liampas, I., Siokas, V., Kyrozis, A., Sakoutis, G., Yannakoulia, M., Kosmidis, H., Sakka, P., Scarmeas, N., Hadjigeorgiou, G. M., & Dardiotis, E. (2024). Longitudinal cognitive trajectories in older adults with Restless Legs Syndrome or Willis-Ekbom disease Life, 14(4):430. doi: 10.3390/life14040430
  4. Malegiannaki, A.-Ch., Garefalaki, E., Pellas, N., & Kosmidis, M. H. (2024). Virtual reality assessment of attention in traumatic brain injury: effectiveness and ecological validity. Multimodal Technologies and Interaction, 8(3). https://doi.org/10.3390/mti8010003
  5. Matison, A. P., Flood, V. M., Lam, B. C. P., Lipnicki, D. M., Tucker, K. L., Preux, P.-M., … Kosmidis, M. H., … Reppermund, S., & Mather, K.A. for Cohort Studies of Memory in an International Consortium (COSMIC) (2024). Associations between fruit and vegetable intakes and incident depression in middle-aged and older adults from 10 diverse international longitudinal cohort. Journal of Affective Disorders. 2024 Aug 15:359:373-381. doi: 10.1016/j.jad.2024.05.096.
  6. Megari, K., & Kosmidis, M. H. (2024). Protecting the brain while healing hearts: The protective role of cognitive reserve in cardiac surgery. The American Journal of Geriatric Psychiatry, 32(2), 195-204. org/10.1016/j.jagp.2023.10.003
  7. Moza, S., Scarmeas, N., Yannakoulia, M., Dardiotis, E., Hadjigeorgiou, G. M., Sakka, P., & Kosmidis, M. H. (2024). Critical menarche age for late-life dementia and the role of education and socioeconomic status. Neuropsychology, Development, and Cognition B: Aging, Neuropsychology and Cognition. 8: 1-19. doi: 10.1080/13825585.2024.2386314.
  8. Orologa, E., Chatzopoulos, G., Nikolaidis, D., Kosmidis, M. H., & Proios, H. (2024). The importance of response times measures in verbal fluency tasks. Psychology, 29, 71–81.
  9. Rizkallah, J., Staios, M., Analytis, P., Kosmidis, M. H., March, E., & Stolwyk, R. J. (2023). Exploring how sociocultural factors affect the experience of completing neuropsychological assessments within older Greek-Australians. Archives of Clinical Neuropsychology, 39(1), 65-77. doi: 1093/arclin/acad044
  10. Sampatakakis, S. N., Mourtzi, N., Charisis, S., Kalligerou, F., Mamalaki, E., Ntanasi, E., Hatzimanolis, A., Koutsis, G., Ramirez, A., Lambert, J. C., Yannakoulia, M., Kosmidis, M. H., Dardiotis, E., Hadjigeorgiou, G., Sakka, P., Rouskas, K., Patas, K., & Scarmeas, N. Cerebral amyloidosis in individuals with Subjective Cognitive Decline: From genetic predisposition to actual cerebrospinal fluid measurements. Biomedicines. 2024 May 10;12(5):1053. doi: 10.3390/biomedicines12051053.
  11. Sampatakakis, S. N., Mourtzi, N., Charisis, S., Mamalaki, E., Ntanasi, E., Hatzimanolis, A., Ramirez, A., Lambert, J. C., Yannakoulia, M., Kosmidis, M. H., Dardiotis, E., Hadjigeorgiou, G., Sakka, P., & Scarmeas, N. (2024). Genetic predisposition for white matter hyperintensities and risk of Mild Cognitive Impairment and Alzheimer’s Disease: Results from the HELIAD study. Current Issues in Molecular Biology, 46, 934–947. 2024 Jan 22;46(1):934-947. doi: 10.3390/cimb46010060
  12. Zhao, X., Xu, X., Yan, Y., Lipnicki, D. M, Pang, T., Crawford, J. D., … Kosmidis, M. H., … Sachdev, P. S., & Xin Xu, for Cohort Studies of Memory in an International Consortium (COSMIC) (2024). Independent and joint associations of cardiometabolic multimorbidity and depression on cognitive function: findings from multi-regional cohorts and generalisation from community to clinic. The Lancet Regional Health-Western Pacific, 51(8):101198. doi: 1016/j.lanwpc.2024.101198

Distinctions

  • 2026 – 2027 ΠΡΟΕΔΡΟΣ, International Neuropsychological Society.
    2025 – 2028 ΜΕΛΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ως εκλεγμένη πρόεδρος, International Neuropsychological Society.
    2019 – 2021 ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ, Ελληνική Νευροψυχολογική Εταιρεία.2024 World’s Top 2% Scientists. Συμπερίληψη στη βάση δεδομένων World’s Top 2% Scientists του Stanford University για το ερευνητικό έργο του 2023.2024 Plenary speaker, «Neuropsychology & (il)literacy»στο 52nd Annual Meeting of the International Neuropsychological Society, New York, Feb. 14-17, 2024.Βραβεία
    2021 1ο βραβείο. Προφορική ανακοίνωση στο 16ο Πανελλήνιο Συνέδριο Διατροφής Διαιτολογίας. 9-12 Δεκεμβρίου. Μαμαλάκη Ε, Χαρίσης Σ, Αναστασίου Κ, Ντανάση Ε, Κοσμίδου Μ, Χατζηγεωργίου Γ, Δαρδιώτης Ε, Σακκά Π, Σκαρμέας Ν, & Γιαννακούλια Μ. Η σχέση του τρόπου ζωής με την νοητική υγεία προοπτικά: αποτελέσματα της μελέτης HELIAD.2017 1st Prize. Poster presented at the 11th Panhellenic Congress on Epilepsy, Panhellenic Scientific Association Against Epilepsy. May 26-28. Morou, N., Papaliagkas, V., Markouli, E., Karagianni, M., Nazlidou, E., Kosmidis, M., Spilioti, M., Afrantou, T., & Kimiskidis, V. K., Epilepsy and Theory of Mind.
    2016 Βραβείο Καλύτερης Αναρτημένης Εργασίας. Αναρτημένη ανακοίνωση στο 7th Congress on Brain & Behaviour, International Society on Brain and Behaviour & 20th Thessaloniki Conference, South-East European Society for Neurology and Psychiatry. 29-31 Ιανουαρίου. Κούκη, Ε., Κοσμίδου, Μ.-Ε., & Πρώιου, Χ. Το διαδίκτυο ως μέσο πληροφόρησης για την αφασία.
    2011 Poster award. Brain and Behaviour. Αναρτημένη ανακοίνωση στο 5th International Congress on Brain & Behavior and 18th Thessaloniki Conference of the South-East European Society for Neurology and Psychiatry, 3-6 Νοεμβρίου 2011, Θεσσαλονίκη. Megari, K., Kosmidis, M. H., & Anastasiadis, K. Postoperative cognitive decline in the elderly following cardiac surgery.
    2010 Oral presentation prize. Προφορική ανακοίνωση στο BakerIDI Heart and Diabetes Institute Heart and Mind: Psychogenic Cardiovascular Disease Conference, Prato, Italy, September 1-4, 2010. Megari, K., Kosmidis, M., Aretouli, E., Thomaidou, E., Argiriadou, H., Papakonstantinou, C., & Anastasiadis, K. Impact of two different extracorporeal circulation systems on postoperative cognitive dysfunction after cardiac surgery.
    2008 Βραβείο. Προφορική ανακοίνωση στο 23ο Βορειοελλαδικό Ιατρικό Συνέδριο, Θεσσαλονίκη, 27-30 Μαρτίου, 2008. Αργυριάδου, Ε., Αναστασιάδης, Κ., Αρετούλη, Ε., Καραπαναγιωτίδης, Γ., Αντωνίτσης, Π., Θωμαΐδου, Ε., Γροσομανίδης, Β., Φορούλης, Χ., Κοσμίδου, Μ., & Παπακωνσταντίνου, Χ. Εκτίμηση της επίδρασης της ελάχιστα παρεμβατικής σε σχέση με τη συμβατική εξωσωματική κυκλοφορία στην εγκεφαλική λειτουργία ασθενών που υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση στεφανιαίας επαναιμάτωσης – πρόδρομη μελέτη.
    2007 Best poster prize. Αναρτημένη ανακοίνωση στο 3rd International Congress on Brain and Behavior, Thessaloniki, Greece, November 28-December 1, 2007. Bozikas, V. P., Kosmidis, M. H., Giannakou, M., Stafyla, K., Garyfallos, G., & Fokas, K. Verbal processing in patients with bipolar disorder during a manic episode.
    2007 Best poster prize. Αναρτημένη ανακοίνωση στο 11th Congress of the European Federation of Neurological Societies, Brussels, Belgium, August 25-28, 2007. Aretouli, E., Giannakou, M., Bozikas, V. P., Ioannides, P., Fokas, K., Kosmidis, M. H., & Taskos, N. Common Pattern of Emotion Perception in Schizophrenia and Frontotemporal Dementia?
    2004 3rd Poster Prize. Αναρτημένη ανακοίνωση στο 1st International Conference of the Psychological Society of Northern Greece: “Quality of Life and Psychology”, Thessaloniki, Greece, December 3-5, 2004. Giannakou, M., & Kosmidis, M. H. Greek Norms for the Hooper Visual Organization Test.
    2003 Βραβείο «Βεργίνα». Αναρτημένη ανακοίνωση στο 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχοφυσιολογίας, Θεσσαλονίκη. Ανεζουλάκη, Δ., Μποζίκας, Β., Κοσμίδου, Μ.-Ε., Γιαννακού, Μ., & Καράβατος, Α. Αναγνώριση Συναισθηματικής Προσωδίας στη Σχιζοφρένεια.
    2003 Βραβείο «Βεργίνα». Γιαννακού, Μ., Κοσμίδου, Μ.-Ε., Μποζίκας, Β., Ανεζουλάκη, Δ., Fantie, B. D., & Καράβατος, Α. Η Επίδοση Ασθενών με Σχιζοφρένεια σε Ταχυστοσκοπική Δοκιμασία Αναγνώρισης Συναισθημάτων.
    2002 Έπαινος. Αναρτημένη ανακοίνωση στο 17ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχιατρικής, Καλλιθέα Χαλκιδικής. Μποζίκας, Β., Κοσμίδου, Μ.-Ε., Γαμβρουλά, Κ., Χατζηγεωργιάδου, Μ., Κούρτης, Α., & Καράβατος, Α. Εφαρμογή του «Τεστ του Ρολογιού» σε Ομάδα Ασθενών με Σχιζοφρένεια.